Dat was de hamvraag tijdens het Suunto Seminar dat 16 mei 2007 gehouden werd op het Nationaal Sportcentrum Papendal. Een groep deskundigen op het gebied van inspanningsfysiologie, toptrainers en enkele sporters gingen hierover in discussie. De bijeenkomst was georganiseerd door Suunto in samenwerking met het Finse bedrijf Firstbeat Technologies, een spin off bedrijf van het befaamde KIHU instituut in Finland.
De spits werd afgebeten door de inspanningsfysioloog Dr. Jan A. Vos. Jan Vos werd door de dagvoorzitter Lammert Klok geïntroduceerd als de nestor van de hartslagmetingen in Nederland en al gauw werd duidelijk waarom. Jan Vos gaf een overzicht van de “draagbare” hartslagmeters sinds 1947. Toen werd voor het eerst een hartslagmeting gedaan met een zender en een ontvanger. Vos toonde een foto van een man met een 36 kilo zware zender op zijn rug, fietsend op een rollerbank met op anderhalve meter afstand de antenne. In 1969 was het gewicht van de zender en accu al teruggebracht tot 180 gram!
Jan Vos liet een grote serie voorbeelden van hartslagmetingen van bekende topatleten voorbij komen. Omdat Vos en zijn medewerkers de testen altijd afnamen op een vaste ronde van 10 of 17,1 km in de buurt van Nijmegen is hij nu in staat om duizenden hartslagprofielen te vergelijken. Op het glooiende parcours van het tien kilometerrondje mat Vos in 1973 een hartslag van 236 bij een veertienjarige hardloper. Een hogere hartslag heeft hij nooit meer gezien. De atleet bleef tot zijn 45ste regelmatig komen voor testen en heeft nooit klachten gehad. Jos Hermens, in de jaren zeventig de beste lange-afstandloper en jarenlang houder van het werelduurrecord (20.944 meter), is lang begeleid door Jan Vos. De grafieken van Hermens, Cor Vriend en Cor Lambregts toonden aan hoe goed zij met een relatief lage hartslag de rondjes van Jan Vos liepen. Ook de herstelfases tijdens intervallen gaven aan hoe snel deze atleten konden herstellen.
Dankzij de uitgebreide en jarenlange onderzoeken van Jan Vos is er erg veel duidelijk geworden over het gebruik van hartslagmetingen in relatie tot belasting en herstel van atleten.
De tweede spreker was de Finse onderzoeker en top cross-country skiër Veli-Pekka Kurunmäki van Firstbeat Technologies over het gebruik van hartslag- en HRV metingen bij training en herstel. Door het dag en nacht monitoren van atleten is een atleet of zijn trainer dankzij de HRV in staat om te bepalen of de atleet voldoende herstelt tijdens de rustperioden. In een voorbeeld van een goed uitgeruste atleet met een rusthartslag van 48 werd een variatie in de hartslag gemeten van 82 milliseconden. Bij diezelfde atleet werd in overtrainde staat, acht weken later slechts een variatie van 12 milliseconden gemeten maar wel met dezelfde rusthartslag. En daar ligt een groot deel van de winst van deze methode. Vaak wordt er pas aan een overtraindheid gedacht bij een verhoogde rustpols. Met de HRV kan je dus eerder een overtraining signaleren.
Suunto gebruikt de HRV in de zogenaamde EPOC (Excess Post-exercise Oxygen Consumption, extra zuurstofverbruik na inspanning) waarde. In combinatie met de ademhalingsparameters en het zuurstofverbruik is het mogelijk om met de software van de Suunto t6 trainingen te analyseren en te managen. Zo wordt er door het programma aangegeven of het trainingseffect voldoende is. Zowel onder- als overtraindheid kan op die manier worden voorkomen.
Het tweede deel van het seminar werd gebruikt door Guy Otten van Suunto om de huidige stand van zaken rondom de ontwikkelingen in de Suunto software te bespreken en door Veli-Pekka Kurunmäki om praktische voorbeelden aan te dragen van het gebruik van de HRV data.
Afgesloten werd met een paneldiscussie tussen de deelnemers van het seminar. De vraag of de Heart Rate Variability een trainingstool in de toekomst wordt bleef toch nog open. Het is zoals met veel nieuwe ontwikkelingen, eerst moet men in het veld uitgebreid met deze materie leren werken. Ook Jan Vos had in de beginjaren van de hartslagmetingen niet de kennis en de ervaring die hij nu heeft, na tienduizenden analyses. Het lijkt een veelbelovende ontwikkeling die trainers en atleten een gereedschap geven om de trainingen te vervolmaken. Eerder gepubliceerd op Prorun.nl en op de site van Robijns b.v.